Wie met OKAN-leerlingen aan de slag gaat met onderwijsloopbaanbegeleiding (OLB) botst zowel op algemene vragen omtrent onderwijsloopbaanbegeleiding van leerlingen in Vlaanderen als op specifieke uitdagingen die eigen zijn aan de doelgroep van anderstalige nieuwkomers. Aangezien onderwijsloopbaanbegeleiding thuishoort op school-én op klasniveau, kan OLB binnen OKAN echter niet los gezien worden van het OLB-beleid in de hele school.
Het GO! ontwikkelde een visie op OLB voor alle leerlingen in het secundair onderwijs.
‘Met OLB wil het GO! de maatschappelijke veerkracht van de leerling versterken. Leerlingen kunnen zelf bijdragen tot de maatschappij, terwijl de maatschappij de leerling op zijn beurt kansen biedt tot zelfontplooiing. De wisselwerking tussen beide bepaalt hoe groot de maatschappelijke veerkracht van de leerling is. Hij of zij moet inzicht hebben in wat hij zelf aan talenten en capaciteiten in huis heeft of kan ontwikkelen. En hij moet inzicht hebben in de kansen die de samenleving hem hiertoe kan bieden, zowel nu als in de toekomst. De samenhang tussen opleiding, arbeid en een leven lang leren is voor elke leerling belangrijk. Een goede voorbereiding hierop is voor het GO! dan ook een wezenlijk onderdeel van OLB. Daarom heeft het GO! bij de OLB van zijn leerlingen in het keuzeproces aandacht voor:
Zelfconceptverheldering. De leerling leert zichzelf beter kennen: zijn belangstelling, capaciteiten, motieven, waarden en gevoelens, noden en behoeften, fysieke eigenschappen, en gezondheidsaspecten.
Horizonverruiming. De leerling leert welke keuzes hij kan maken qua studies en beroepen, rechten en plichten, levensstijlen, sociale rollen en rolverwachtingen.
Keuzebekwaamheid. De leerling heeft zicht op de eigen manier van besluitvorming, kan mogelijkheden tegen elkaar afwegen en ziet consequenties van gemaakte keuzes in. Als het moet, kan hij alternatieve keuzes maken.
Leerlingen in een beroepsvoorbereidende opleiding of op het punt staan om de overstap naar de arbeidsmarkt te maken, kunnen zich bekwamen in 5 loopbaancompetenties: kwaliteitenreflectie, motievenreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken. Deze competenties leggen steeds de concrete link naar mogelijke beroepen. De eerste twee loopbaancompetenties vertonen veel gelijkenissen met ‘zelfconceptverheldering’ en ‘horizonverruiming’.
Binnen OKAN is het coachen van leerlingen bij het ontplooien van deze onderwijsloopbaancompetenties zinvol voor zowel leerlingen die hun blik richten op het reguliere onderwijs als voor leerlingen die hun blik richten op deelname aan de arbeidsmarkt.
- Voor OKAN-leerlingen die de overstap naar het reguliere onderwijs zullen maken, wordt best de focus gelegd op zelfconceptverheldering, horizonverruiming en keuzebekwaamheid (zie ook de cluster keuzevorming binnen de competentie filosoferen).
- Voor (16+) OKAN-leerlingen die hun blik naar de arbeidsmarkt richten, komen zowel kwaliteiten- en motievenreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken aan bod.
In het leerpad Actief burgerschap in OKAN zitten onderwijsloopbaancompetenties o.a. vervat in de cluster ‘professionele identiteit’ bij de hoofdcompetentie Arbeidsgerichte competenties.
In onderstaande visietekst vind je de algemene uitgangspunten van het GO! omtrent OLB voor alle leerlingen in het secundair onderwijs.